Κυριακή 13 Απριλίου 2014

Understanding Comics στα ελληνικά

Εεεεε - πιιιιιι - τέεεεεε - λουουουους !

Το καλύτερο πράγμα στο φετινό, πολύ καλό Comicdom con ήταν για μένα η πρώτη κυκλοφορία στα ελληνικά του εξαιρετικού graphic novel Understanding Comics του σπουδαίου μελετητή και θεωρητικού των comics Scott McCloud, με τίτλο Κατανοώντας τα Κόμικς - Η αόρατη τέχνη. Ένα βιβλίο-ανατομία για την τέχνη των comics, μία πολύ απαιτητική όσο και διορατική μελέτη πάνω στον ορισμό, την ιστορία και τα στοιχεία που απαρτίζουν την αγαπημένη μας τέχνη.


Το μακρινό 1993 λοιπόν, ο νεαρός τότε αμερικανός κομίστας Scott McCloud, έχοντας μόλις αρχίσει να γίνεται γνωστός μέσω της σειράς του ZOT, ανέλαβε ένα πολύ δύσκολο όσο και παράτολμο εγχείρημα - να κάνει ένα αναλυτικό δοκίμιο για τα comics, κάτι που μόνο ο τεράστιος Will Eisner είχε επιχειρήσει στο παρελθόν με το βιβλίο του Comics and Sequential Art (1985). Και μάλιστα, ο McCloud προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, αφού αποφάσισε το δοκίμιό του για τα comics να είναι ... σε μορφή comics !

Χρησιμοποιώντας μία καρτουνίστικη εκδοχή του εαυτού του ως αφηγητή (και υπάρχει λόγος για αυτό), ο δημιουργός περπατάει ανάμεσα στις σελίδες του και μας μιλάει για τη μορφή τέχνης των comics, τη σχέση τους με τις άλλες τέχνες, πώς λειτουργούν και πώς τα αντιλαμβάνεται το μυαλό μας, τί είναι ικανά να επιτύχουν, ποιά είναι τα στοιχεία που τα απαρτίζουν και ποιά είναι η "γλώσσα" τους, πάντα με ένα (σχετικά) απλό λεξιλόγιο και άφθονα παραδείγματα από δουλειές μεγάλων καλλιτεχνών για καλύτερη κατανόηση. Μαθαίνουμε για έννοιες που ίσως να μην είχαμε σκεφτεί καν, όπως την περίφημη θεωρία του McCloud για το "τί συμβαίνει στον κενό χώρο ανάμεσα στα panels (τα καρέ)", για τη λειτουργία της ολοκλήρωσης που διενεργείται στο μυαλό μας και μας επιτρέπει να συνθέτουμε τις στατικές εικόνες σε μια ενιαία ιστορία, για το πώς λειτουργεί ο χρόνος, το χρώμα και η κίνηση στα comics, για τη διάδραση εικόνων και λέξεων, το γιατί τα βρίσκουμε τόσο ελκυστικά, και πολλά ακόμη πολύ πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.


Νομίζω οτι δεν είναι υπερβολή αυτό που διατείνεται το εκδοτικό σημείωμα της αμερικάνικης έκδοσης του 1993, οτι "μετά το Understanding Comics, ποτέ δε θα ξαναδιαβάσετε comics με τον ίδιο τρόπο". Από την προσωπική μου εμπειρία πάντως, μπορώ να πω οτι ισχύει. Θυμάμαι οτι είχα πάθει πολιτισμικό σοκ όταν το είχα διαβάσει πρίν χρόνια. Και σίγουρα στα ελληνικά θα είναι μεγαλύτερος ο αντίκτυπος, αφού το αγγλικό κείμενο περιέχει μερικές δύσκολες έννοιες και ορισμούς και απαιτεί πολύ καλή γνώση της γλώσσας.

Όπως αναφέρουν οι εκδόσεις Webcomics που πήραν τη "γενναία" απόφαση να μεταφράσουν ένα από τα σημαντικότερα graphic novels που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ "Οι εκδόσεις Webcomics σε συνεργασία με τον εκδοτικό κολοσσό Harper Collins έχουν την τιμή να παρουσιάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα ένα από τα καλύτερα βιβλία για τα κόμικς, σε… κόμικς!".

Άντε, καιρός ήταν ! Μετά λοιπόν το Understanding Comics (1993), να παίρνουν σειρά και τα 2 επόμενα, αντιστοίχως αξιόλογα και σημαντικά βιβλία του McCloud, Reinventing Comics (2000) και Making Comics (2006), όπως φυσικά τόσα και τόσα άλλα αριστουργήματα της 9ης τέχνης που παραμένουν αμετάφραστα, και άρα απρόσιτα σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού κοινού.



16 σχόλια:

  1. Μελέτη για τα κόμικς σε κόμικ! Έξυπνο και αρκετά εντυπωσιακό, κατά τη γνώμη μου είναι σχετικά εύκολο να πεις μια ιστορία με εικόνες ή μέσω του γραπτού λόγου, όταν όμως πρέπει να συνδυάσεις και τα δύο αυτό είναι κάτι που απαιτεί ταλέντο και γενικά ικανότητες που δεν διαθέτουν όλοι. Και να γιατί αγαπάμε τα κόμικς :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χελόου αγαπητή Σκοτεινή Σεφ !

      Αυτό που λες μου θυμίζει τον "πόλεμο" που δέχονταν τα comics μέχρι πρίν κάποια χρόνια από τους "παραδοσιακούς" καλλιτέχνες, που αρνούνταν να τα παραδεχθούν ως τέχνη επειδή είναι ο συνδυασμός 2 υπάρχουσων μορφών - της εικόνας και του κειμένου. Όμως φυσικά ισχύει αυτό που λες, οτι από αυτό το συνδυασμό βγαίνει κάτι εντελώς καινούριο, που απαιτεί ειδικές ικανότητες. Αυτό μας λέει και ο φοβερός κύριος McCloud, που έχει φάει τα νιάτα του να μελετάει τα comics, με αποτέλεσμα τα 3 αυτά υπέροχα graphic novels-δοκίμια.

      Διαγραφή
  2. Τα κόμικς σε κόμικς; Συγχαρητήρια στον Κρίστοφερ Νόλαν της Ένατης Τέχνης για το Inception του. Σπεύδω να το αγοράσω, τρελαίνομαι για τέτοιες μελέτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κρίστοφερ Νόλαν και Inception, ε ? Πολύ σωστή η παρομοίωση. Κόμικς μέσα σε κόμικς. Τσίμπα το ντόκτορ, είμαι σίγουρος οτι θα σου αρέσει.

      Διαγραφή
  3. ελα τωρα που ηταν αυτο το highlight του Comicdom! νομιζα πως ηταν εκεινη η ομιλια που κατσαμε ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ! :P

    οντως φαινεται πολυ ενδιαφερον,αντε να δουμε τωρα ποτε θα αποφασισουν να μεταφρασουν και τα επομενα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ααααααααχ, Βάσω μου, τί μου θύμισες τώρα ! ΕΚΕΙΝΗ η ομιλία ! Θα τη θυμάμαι για πάντα ως τα καλύτερα 5 λεπτά της ζωής μου ! Αααααχ ! Ωραίες εποχές ! 10 χρόνια μετά, θα έχουμε να λέμε οτι κάποτε πήγαμε σε εκείνη την ομιλία.

      Διαγραφή
  4. Καλημέρα Χρήστο. Το ίδιο πολιτιστικό σοκ είχα πάθει και εγώ ότα είχα διαβάσει στον υπολογιστή μου πριν μερικά χρόνια αυτή την βίβλο των κόμικς στα αγγλικά και από τότε απορούσα πως δεν είχε εκδοθεί στην Ελλάδα.Πέρυσι ετοιμάζόμουν να παραγγείλω την αναλογική έκδοση επί χάρτου αλλά έμαθα ότι ετοιμαζόταν η κυκλοφορία του στην πατρίδα μας και περίμενα. Το πήρα από το Comicdom Con Athens 2014 όπως και εσύ. Όσο για το μπανεράκι που μου πρότεινες, θα χαιρόμουν να το πρόσθετες στην σελίδα σου. Καλή συνέχεια στο καταπληκτικό ιστολόγιό σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα φίλε Απρόσιτε ! Βίβλος όντως, όπως τα λες. Δυστυχώς, όπως θα ξέρεις, είναι ΠΑΑΑΑΑΑΑΡΑ πολλά τα εξαιρετικά comics που δεν έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα. Είναι πάντως καλό σημάδι οτι κυκλοφορούν πλέον και τέτοιοι τίτλοι, εκτός από τα άπαντα του Σούπερμαν.

      Διαγραφή
  5. hello Χρήστο, χάρη στο post σου κατέβασα και διάβασα το κόμικ στα αγγλικά (αδυναμία για το πρωτότυπο πάντα), πολύ ενδιαφέρον, ευχαριστούμε και συγχαρητήρια :D

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Hello unknown person, κι αν αυτό είναι το πρώτο σχόλιο που γράφεις εδώ, welcome !

      Συμφωνώ με αυτό που λες για το πρωτότυπο κείμενο - έτσι κι αλλιώς, καλώς ή κακώς, χρειάζεται καλή γνώση αγγλικών για να γνωρίσει κάποιος στην Ελλάδα τα πραγματικά αριστουργήματα των comics, τα περισσότερα των οποίων παραμένουν αμετάφραστα. Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, αλλά αν θέλεις να ευχαριστήσεις κάποιον, να ευχαριστήσεις τον κύριο McCloud που έφτιαξε ένα τόσο πρωτοποριακό για την εποχή του, διορατικό και χρήσιμο εγχειρίδιο για την τέχνη των comics.

      Να είσαι καλά και καλή σου μέρα !

      Διαγραφή
    2. hello again,
      κατά λάθος το unknown, σου έστειλα και pm sto mail για να μη μακρυγορώ εδώ, καλώς σε βρήκα όμως! Είναι απαιτητική η γλώσσα, ακόμα και μια καλή γνώση δεν αρκεί αλλά ..αξίζει! Χάρη στον McCloud και τις αναφορές του λοιπόν είπα να πιάσω το Love and Rockets, είναι μεγάλο και πολυποίκιλο όμως, πολλές ανεξάρτητες ιστορίες. Το Locas γουστάρω πολύ :D (Sorry βγήκα εκτός θέματος!)

      Διαγραφή
    3. Ξανα-hello λοιπόν Lne ! Καθόλου εκτός θέματος δε βγήκες. Αν αρχίσεις για μνημόνια και τρόικες, εκεί θα είσαι εκτός θέματος.

      Το Love and Rockets είναι πολύ καλή επιλογή, και ο μόνος λόγος που δεν έχω γράψει κάτι για αυτό είναι επειδή έχω διαβάσει σχετικά λίγα πράγματα από τις τόσες ιστορίες που έχει (λίγο Maggie & Hopey, λίγο Palomar, Heartbreak soup - που είναι και το αγαπημένο μου, και κάτι άλλα). Έχουν βγεί και καινούριες ιστορίες, αλλά καλύτερα πιάσε τις από την αρχή και ... καλά ξεμπερδέματα ! Καλή ανάγνωση εννοώ.

      http://2d-domain.blogspot.gr/2011/06/t-top-100-comics-90s-comicdomgr.html
      (κοίτα θέση στην κατάταξη οι Los Bros Hernandez)

      Διαγραφή
  6. 3ο καλύτερο, μάλιστα!
    Όντως είναι μπέρδεμα, τα τορρεντ που βρήκα δεν τα έχουν χρονολογικά οπότε καταλήγω να διαβάζω τα παράπλευρα "Whoa Nelly", "Penny Century".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπάρχουν τόμοι που συλλέγουν τις ιστορίες του κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά. Έτσι, βγαίνει κάποιο νόημα. Με τη "χύμα" σειρά μπερδεύεις τα μπούτια σου. Δεν ξέρω αν υπάρχουν σε τόρρεντς, αλλά δε χάνεις τίποτα να ψάξεις. Άντε, καλή τύχη !

      Διαγραφή
  7. Το ειχα διαβασει πιο παλια στα αγγλικα και ειχα δυσκολευτει. μαλλον θα δοκιμασω τωρα στα ελληνικα, μπραβο τους που το βγαλανε. Πολυ ωραιο το blog σου, καλη συνεχεια ! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Hello Alice Comica, και καλωσόρισες ! (είμαι σίγουρος οτι δεν έχεις ξαναγράψει σχόλιο, τέτοιο όνομα θα το θυμόμουνα στάνταρ). Οπωσδήποτε στα ελληνικά θα σου είναι πιο εύκολο, και αξίζει τον κόπο να κατανοήσεις σωστά τις έννοιες που αναλύει ο McCloud. Είναι ένα πολύ χρήσιμο εγχειρίδιο για τα comics, και μάλιστα μοναδικό στο είδος του. Ευχαριστώ και για τα καλά σου λόγια. Καλό απόγευμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή