Τετάρτη 29 Απριλίου 2015

Λέανδρος - Η Χωματερή

Ένας ευφυέστατος και σαφέστατος παραλληλισμός με τη σύγχρονη κοινωνία

Όσοι μεγάλωσαν διαβάζοντας το "9" της Ελευθεροτυπίας, το πολύ σημαντικό για τα ελληνικά comics αυτό ένθετο της γνωστής εφημερίδας, σίγουρα θα θυμούνται τη φοβερή και τρομερή σειρά comic strips Η Χωματερή. Δημοσιεύθηκε στα τεύχη #39, #41, #43 - #64 και #66, από το Μάρτιο ως το Νοέμβριο του 2001, και το 2007 εκδόθηκε και σε ένα τόμο που συνέλεγε όλα τα strips της σειράς. Από τις σελίδες του "9" είχαν περάσει τα μεγαλύτερα ονόματα της ακόμη μιρής τότε ελληνικής σκηνής comics, και ασφαλώς ένα από τα σημαντικότερα ονόματα ήταν και αυτό του Λέανδρου. Ο Λέανδρος είναι ένας πολύ καλός και πλέον ανενεργός δημιουργός (απ'όσο γνωρίζω τουλάχιστον, και είναι κρίμα), με ένα πολύ ιδιαίτερο και προσωπικό καλλιτεχνικό στύλ, και ένα ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα στα έργα του. Οι λιγοστές αλλά πολύ αξιόλογες εκδομένες δουλειές του περιλαμβάνουν, εκτός από τη Χωματερή, το εξαιρετικό, cult graphic novel Ο Παρίας (1999, βαβέλ) και την πολύ καλή συλλογή σύντομων ιστοριών Με μεγάλωσαν σκυλιά (2009, babelart).

Ήρωες της σειράς είναι ένα μεγάλο cast από ανθρωπόμορφα και μη ζώα που κατοικούν στη χωματερή του τίτλου και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Υπάρχουν τα στρατόκαυλα και φασιστοειδή μυρμήγκια, οι παρανοϊκοί γλάροι με τα ακόμη πιο παρανοϊκά παιδιά, τα μονίμως φοβισμένα και πεινασμένα ποντίκια, τα σκουλήκια με τις αυτοκτονικές τάσεις και τους φιλοσοφικούς προβληματισμούς, το κρανίο ψυχαναλυτής, οι καρχαρίες που τρώνε ό,τι βρεθεί μπροστά τους και οι (αγαπημένες μου) χαβαλετζίδικες και ανέμελες κατσαρίδες με τους επαναστατικούς προσανατολισμούς. Κάθε είδος συμβολίζει και μία κοινωνική ομάδα του ανθρώπινου, σύγχρονου κόσμου, με τα μυρμήγκια να αποτελούν τον καθρέφτη της μάζας, της πλειοψηφίας των ανθρώπων που κατοικούν γύρω μας, για τους οποίους ο Λέανδρος δεν έχει και την καλύτερη γνώμη (και με το δίκιο του).

Οι διάλογοι είναι πανέξυπνοι και πολύ εύστοχοι, άλλοτε με ξεκαρδιστικές ατάκες και άλλοτε με βαθιά μηνύματα που παρέχουν τροφή για σκέψη σε όσους δεν κουράζονται να σκέφτονται.








...
Τα μυρμήγκια λοιπόν, με το μικρόκοσμο της φωλιάς τους να συμβολίζει την κοινωνία μας, αποτελούν το κύριο όχημα του Λέανδρου για να εκθέσει και να ξεφτιλίσει πανηγυρικά όλη την παρακμή και μιζέρια του σύγχρονου κόσμου. Και πιο συγκεκριμένα εκθέτει το σύγχρονο μεσοαστό νεο-έλληνα, αυτόν που τον εκμεταλλεύονται, του πατάνε το κεφάλι, τον κοροϊδεύουν και τον παραμυθιάζουν κι αυτός δεν καταλαβαίνει, ούτε λέει τίποτα. Υπό την απόλυτη "καθοδήγηση" του σατανικού Dr.Bayer και των ποταπών του εφευρέσεων (χρήμα, χρηματιστήριο, διαφήμιση, ολυμπιάδα κ.α), τα μυρμήγκια υπομένουν στωικά και ανεγκέφαλα την καταπίεση του στρατού και τη δουλεία που τους έχουν επιβάλλει, χωρίς καν να μπορούν να διανοηθούν μία άλλη, καλύτερη πραγματικότητα.

Βλάκες, κουτοπόνηροι, μεγαλομανείς, απαθείς, δειλοί και ρατσιστές, οι 1.000.000 κάτοικοι της μυρμηγκοφωλιάς κατέχουν όλα τα χειρότερά μας στοιχεία, λες και ο Λέανδρος έχει βάλει ένα καθρέφτη μπροστά στο πρόσωπό μας.











...
Η Χωματερή ξεχωρίζει από τις άλλες 2 δουλειές του Λέανδρου, κυρίως λόγω του πιο "παιδικού", καρτουνίστικου εικονογραφικού της στύλ, αλλά και του πιο "έμμεσου" τρόπου να περνάει τα κοινωνικο-πολιτικά μηνύματα που περιέχει σε αφθονία. Ενώ στον Παρία και στα Σκυλιά ο καλλιτέχνης έχει επιλέξει μία πιο in your face, βίαιη και οργισμένη προσέγγιση στα προβλήματα της σύγχρονη κοινωνίας, στη Χωματερή χρησιμοποιεί αλληγορίες, συμβολισμούς, χιούμορ και ειρωνεία για να πεί περίπου τα ίδια πράγματα. Όχι οτι η Χωματερή δεν περιέχει οργή, βία και συγκρουσιακά μηνύματα όπως όλες οι δουλειές του Λέανδρου, απλώς τα επικοινωνεί με ένα πιο συγκαλυμμένο και "εύπεπτο" τρόπο. Και αυτός ο τρόπος καθιστά τα μηνύματα πιο προσβάσιμα στο μέσο αναγνώστη, και άρα πιο εύκολα αυτός να τα αφομοιώσει.

Γιατί όπως έχει πεί και ένας μεγάλος χιουμορίστας (δε θυμάμαι ποιός ακριβώς - update: με πληροφόρησαν, ο Oscar Wilde ήταν), "Αν θέλεις να πείς την αλήθεια στον κόσμο, πρέπει να τους κάνεις και να γελάσουν. Αλλιώς θα σε σκοτώσουν". Και η Χωματερή περιέχει πολλή αλήθεια, και για τους εαυτούς μας και για τον κόσμο, έτσι όπως τον έχουμε καταντήσει. Και την αλήθεια είνα πάντα δύσκολο να την κοιτάς κατάματα.










Για τελείωμα άφησα τα 2 αγαπημένα μου.



Κυριακή 26 Απριλίου 2015

World War 3 illustrated

Ο 3ος Παγκόσμιος ... έχει ήδη αρχίσει !

Το World War 3 illustrated είναι ένα αμερικάνικο περιοδικό comics με έδρα τη Νέα Υόρκη που εκδίδεται με συχνότητα 2 ή 3 φορές το χρόνο από το 1979 που ιδρύθηκε. Εμπνευστές του ήταν οι πολιτικοί ακτιβιστές και κομίστες Peter Kuper και Seth Tobocman, με την κολλεκτίβα να μεγαλώνει πολύ γρήγορα τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, και να περιλαμβάνει ονόματα όπως οι Sabrina Jones, Eric Drooker, Mac McGill, Spain Rodriguez, Sue Coe, Scott Cunningham, Kevin Pyle, Nicole Schulman, Susan Wilmarth, Paula Hewitt, Ethan Heitner, Hilary Allison, και πολλούς άλλους.

Το WW 3 illustrated ήταν ανάμεσα στα πρώτα αμερικάνικα περιοδικά που αντιμετώπισαν τα comics ως μέσο πολιτικής δημοσιογραφίας και κοινωνικού σχολιασμού, ως ένα εργαλείο έκφρασης προσωπικών πεποιθήσεων και προβληματισμών. Οι συντελεστές του δεν επιχείρησαν ποτέ να κρύψουν τις αριστερές τους καταβολές, κάτι που αποτελεί γενναία στάση σε μία χώρα όπου αριστερός σημαίνει κομμουνιστής, και άρα "εχθρός του κράτους".

Το World War 3 illustrated δε μιλάει για κάποιον επικείμενο, μεγάλο πόλεμο, αλλά για πολλούς, μικρούς πολέμους που συντελούνται καθημερινά έξω από την πόρτα μας σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα, χωρίς πολλές φορές να τους αντιλαμβανόμαστε, ή να ενδιαφερόμαστε καν.

Από την αρπαγή των σπιτιών φτωχών οικογενειών από μεγαλοκτηματίες και τα δικαιώματα των γυναικών και των μαύρων, μέχρι τη μάχη της καλλιτεχνικής ελευθερίας με τη λογοκρισία και τους πολέμους του πετρελαίου στο Ιράκ, το WW3 βρίσκεται εδώ και 35 χρόνια στην πρώτη γραμμή για να καταγγείλει τις κάθε λογής αδικίες και να πάρει το μέρος κάθε λογής μειονότητας. Η καταστροφή του περιβάλλοντος, η άσχημη πλευρά της παγκοσμιοποίησης, ο ρατσισμός κάθε μορφής, τα εργατικά δικαιώματα και οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι ανά τον κόσμο (π.χ Παλαιστίνη) είναι μερικά θέματα που επανέρχονται τακτικά στις σελίδες του περιοδικού, με τα πολλά μικρά ή μεγάλα προβλήματα που διαρκώς ανακύπτουν (π.χ 11η Σεπτεμβρίου 2001, τυφώνας Κατρίνα, εξέγερση των μαύρων το 2014 στην Αμερική) να συμπληρώνουν το θεματικό μενού του μαχητικού αυτού comics "μανιφέστου".





Οι ίδιοι οι συντελεστές του περιοδικού περιγράφουν την προσπάθειά τους ως "μία κολλεκτίβα εθελοντών καλλιτεχνών, αποτελούμενη και από πρωτάρηδες αλλά και από καταξιωμένους επαγγελματίες, οι οποίοι χρησιμοποιούν μαχητικά, συγκρουσιακά comics για να λάμψουν λίγη πραγματικότητα στο φανταστικό κόσμο της αμερικανικής κλεπτοκρατίας." (Μου άρεσε πολύ σα λέξη η κλεπτοκρατία). Αυτονόητο είναι φυσικά οτι δίνεται απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία στους καλλιτέχνες ως προς το αντικείμενο αλλά και το ύφος των δουλειών που συνεισφέρουν, με πρώτους υπέρμαχους αυτής της φιλοσοφίας τους ίδιους τους ιδρυτές - "αρχισυντάκτες", Kuper και Tobocman. Ένα από τα αξιολογότερα χαρακτηριστικά του περιοδικού είναι επίσης το οτι επιζητεί συνεργασίες με δημιουργούς από άλλες χώρες, έτσι ώστε να ακούγεται και η εκ των έσω φωνή μειονοτήτων και λαών που αλλιώς δε θα είχαν πολλές ευκαιρίες να επικοινωνήσουν την άποψή τους με το δυτικό κόσμο.

Ασφαλώς και το περιεχόμενο του WW3 συνιστά προπαγάνδα, μιας και η προπαγάνδα ορίζεται ως "μία μορφή επικοινωνίας που στοχεύει στο να επηρρεάσει τη συμπεριφορά ενός πληθυσμού απέναντι σε ένα σκοπό ή μία άποψη", αλλά φυσικά μιλάμε για καλή μορφή προπαγάνδας που προσπαθεί να ανοίξει τα μάτια του κοινού, και όχι να το παραπλανήσει όπως κάνει π.χ μία διαφημιστική ή προεκλογική καμπάνια.

Τον Ιούλιο του 2014 κυκλοφόρησε από την εταιρεία PM Press και μία ανθολογία 320 σελίδων που συγκεντρώνει σε θεματικές ενότητες (π.χ  New World Empire, Promised Land) μερικές από τις καλύτερες σύντομες ιστορίες που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί στο World War 3 illustrated, από το 1979 έως το 2014. Ο Joe Sacco, ο σημαντικότερος "πολεμικός ανταποκριτής" του κόσμου των comics απουσιάζει παραδόξως από το εσωτερικό του βιβλίου, συνεισέφερε όμως μία σύντομη παρουσίαση που έχει τυπωθεί πάνω στο όμορφο εξώφυλλο του Eric Drooker που έχω παραθέσει. "Το World War 3 έχει παραμείνει στα χαρακώματα για δεκαετίες. Δεν υπάρχει καλύτερο μέρος για να δείτε πώς οι ζωγραφιές μπορούν να συνδυαστούν αποτελεσματικά με την πολιτική από αυτή τη γιγαντιαία και υπέροχη συλλογή."







Οι ιδρυτές του WW3 illustrated

Ο Peter Kuper είναι συνιδρυτής και μέλος του συμβουλίου αρχισυνταξίας του πολιτικού περιοδικού comics World War 3 Illustrated. Είναι επίσης δάσκαλος, έχοντας διδάξει στο New York’s School of Visual Arts και το Parsons, the New School for Design. Στο χώρο των comics είναι γνωστός περισσότερο για τη συνέχιση του κλασικού comic strip Spy vs. Spy στο Mad magazine από το 1997 (το αυθεντικό είναι του Antonio Prohias), και αρκετές εικονογραφήσεις εξωφύλλων στα περιοδικά Newsweek και Time. Τα πιο ονομαστά graphic novels του είναι τα The System, Stop Forgetting To Remember, Speechless, Sticks and Stones, και Diario de Oaxaca: A Sketchbook Journal of Two Years in Mexico. Έχει επίσης μεταφέρει σε comics το The Jungle του Upton Sinclair και πολλά έργα του Franz Kafka, συμπεριλαμβανομένου και του περίφημου The Metamorphosis. Ζεί στη Νέα Υόρκη.

Ο Seth Tobocman είναι συνιδρυτής του πολιτικού περιοδικού comics World War 3 Illustrated. Δημιουργός των graphic books Portraits of Israelis and Palestinians, Understanding the Crash, και You Don’t Have to Fuck People Over to Survive, έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις στα ABC No Rio, Exit Art, the Museum of Modern Art και New Museum of Contemporary Art. Οι εικονογραφήσεις του έχουν δημοσιευθεί σε πολλά έντυπα μέσα, συμπεριλαμβανομένων και των New York Times. Ζεί επίσης στη Νέα Υόρκη.







Πολλές από τις ιστορίες του WW3 έχουν συμπεριληφθεί και στην πολύ καλή ανθολογία Wobblies - Μία Εικονογραφημένη ιστορία των Βιομηχανικών Εργατών του Κόσμου που κυκλοφόρησε το 2007 μεταφρασμένη στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΚΨΜ.

Σε κάποια επόμενη ανάρτηση στο εγγύς μέλλον θα παρουσιάσω 2-3 από τις καλύτερες σύντομες ιστορίες που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί στο World War 3 illustrated. Μέχρι τότε, Hasta la victoria siempre, Venceremos και άλλα τέτοια σχετικά. Ακτιβιστές και τζιχαντιστές των comics όλου του κόσμου ενωθείτε !

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015

Jim Woodring's FRANK - colored stories

3 πολύχρωμες, σουρρεαλιστικές περιπέτειες του FRANK

O Jim Woodring είναι ένας εξαιρετικός αμερικανός δημιουργός, από αυτούς που έχουν αρκετή φαντασία (και τρέλα) ώστε να δημιουργήσουν έναν ολόκληρο κόσμο για να περιδιαβαίνουν οι χαρακτήρες τους (όπως π.χ ο Alejandro Jodorowsky). Ο Frank, ένα ανθρωπόμορφο μοβ τρωκτικό, είναι ο πιο γνωστός από αυτούς τους χαρακτήρες, έχοντας εμφανιστεί σε όλα τα περιοδικά που εξέδιδε κατά καιρούς ο δημιουργός του (Jim, Tantalizing Stories, Frank), και φυσικά και στα μοναδικά 2 μεγάλα graphic novels της καριέρας του, τα Weathercraft (2010) και Congress of the Animals (2011).

Σε αντίθεση με την ασπρόμαυρη ιστοριούλα που είχα παρουσιάσει πρίν κάποιο καιρό, το Pushpaw, σε αυτές εδώ τις έγχρωμες περιπέτειες του Frank από τη δεύτερη περίοδο του περιοδικού Jim (1994) δεν εμφανίζονται τα δύο κατοικίδιά του που μοιάζουν με μπαούλα που περπατάνε. Εμφανίζονται όμως όλοι σχεδόν οι υπόλοιποι θεότρελοι, σουρρεάλ χαρακτήρες που έχει πλάσει ο Woodring, προφανώς μετά από ολονύχτιες κραιπάλες με ένας αλλάχ ξέρει τί ουσίες. Εκτός του διάσημου ήρωά μας λοιπόν, βλέπουμε τον μονίμως ταλαιπωρημένο Manhog να βρίσκει το μπελά του χωρίς να φταίει σε τίποτα, τον αντιπαθητικό και σαδιστή Whim (ο μπλέ φεγγαροκέφαλος της τελευταίας ιστορίας) να κοιτάζει με το τηλεσκόπιό του προς άλλες διαστάσεις όπως συνηθίζει, και το μακρυμούρη που δεν έχει όνομα να κόβει τη μουτσούνα του χωρίς κανένα (προφανή) λόγο.

Καλωσορίσατε στον υπέροχα "ό,τι να'ναι", πολύχρωμο και ψυχεδελικό κόσμο του Frank !


Frank visits the Palace of Horrors
Jim vol.2 #2 (Απρίλιος 1994)





Frank and the yams of iniquity
Jim vol.2 #4 (Δεκέμβριος 1994)




Peeker
Jim vol.2 #5 (Μάιος 1995)